Oligosacharydy mleka kobiecego - składnik, który czyni różnicę

Mleko matki jest najlepszym sposobem żywienia niemowląt. Karmienie piersią wiąże się z licznymi korzyściami zarówno dla kobiety, jak i jej dziecka.

Niemowlęta karmione naturalnie mają m.in. mniejsze ryzyko infekcji przewodu pokarmowego i układu oddechowego. Efekt ten związany jest w dużej mierze z obecnością w mleku mamy składników aktywnych biologicznie, takich jak oligosacharydy mleka kobiecego, w skrócie HMO od angielskiego human milk oligosaccharides. (1)

Nie każda matka jednak może i chce karmić swoje dziecko piersią – według szacunków 3 na 4 niemowlęta w naszym kraju otrzymują mleko początkowe lub mleko następne. Jakość oraz kompozycja tych produktów jest niezwykle ważna także dlatego, że w pierwszym półroczu życia mogą stanowić one jedyne źródło pożywienia. Najpóźniej po 6. miesiącu życia w jadłospisie każdego dziecka powinny zacząć pojawiać się stopniowo kolejne pokarmy uzupełniające, jednak aż do 1. urodzin mleko – mamy lub modyfikowane, pozostanie podstawą diety i głównym źródłem składników niezbędnych do prawidłowego wzrostu i rozwoju.

NAN OPTIPRO Plus z 5 HMO Complex

Pierwszy na świecie pełnowartościowy posiłek dla niemowląt, które nie mogą być karmione piersią, Nestlé stworzyło już 155 lat temu. Od tego czasu, stale wdraża w swoich produktach przełomowe innowacje.

Już od ponad 65 lat naukowcy związani z Nestlé prowadzą zaawansowane badania mleka kobiecego. Dziś receptury NAN 2 powstają przy wsparciu rozbudowanego działu badań i rozwoju, który tworzy ponad 4100 specjalistów z 23 lokalizacji na całym świecie.

Dzięki tej ogromnej pracy w NAN OPTIPRO Plus HMO właśnie pojawia się, przebadany klinicznie w okresie niemowlęcym, 5 HMO Complex – unikatowe połączenie aż 5 oligosacharydów wyróżniających się strukturą identyczną, jak te obecne w mleku kobiecym^ i wzajemnymi proporcjami opartymi na stosunku HMO w pokarmie naturalnym. Teraz produkt składa się więc z jeszcze większej ilości składników o strukturze w pełni odpowiadającej budowie naturalnych składowych mleka kobiecego, zachowując jednocześnie w 100% dotychczas zawarte w nim korzystne elementy.

Oligosacharydy mleka kobiecego

HMO to grupa około 150-200 różnych strukturalnie węglowodanów złożonych. Ich cząsteczki zbudowane są z 5 cukrów prostych: glukozy, galaktozy, N-acetyloglukozaminy, fukozy i kwasu sjalowego. Każdy z nich zawiera laktozę, która może ulec przedłużeniu, rozgałęzieniu lub przyłączeniu fukozy (fukozylacja) lub kwasu sjalowego (sjalizacja). (5)

Pod względem ilościowym są trzecim stałym składnikiem mleka matki – nie licząc wody, więcej jest w nim tylko laktozy i tłuszczów. Co ważne, każda kobieta wytwarza specyficzną dla siebie mieszankę HMO, zależnie m.in. od czynników genetycznych. (5)

Niemowlęta nie posiadają enzymów trawiennych rozkładających oligosacharydy mleka kobiecego, dlatego składniki te nie pełnią funkcji odżywczej.

Zadaniem HMO jest jednak utrzymywanie zdrowia dzieci za pośrednictwem innych mechanizmów (5):

• Działanie prebiotyczne - stymulują w przewodzie pokarmowym niemowląt rozwój korzystnych bakterii, głównie z rodzaju Bifidobacterium (B.lactis subs. infantis – B.infantis, B.breve, B. bifidum). Drobnoustroje metabolizują HMO z wytworzeniem m.in. krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA) i innych substancji mających pozytywny wpływ na mikrobiotę jelitową.
• Działanie antyadhezyjne i przeciwdrobnoustrojowe – jako „fałszywe receptory” mogą zapobiegać przytwierdzaniu się bakterii chorobotwórczych do nabłonka jelitowego. Potwierdzono, że 2’-FL może zapobiegać zakażeniom wywołanym przez Campylobacter jejuni, z kolei inne HMO odgrywają rolę w hamowaniu wzrostu Streptococcus agalactiae i przywieraniu patogenów do powierzchni układu oddechowego i moczowego.
• Bezpośredni wpływ na komórki nabłonka jelitowego – mogą modyfikować ekspresję genów i zmieniać ekspresję glikanów na powierzchni nabłonka jelita, co utrudnia adhezję patogenów.
• Wpływ na układ odpornościowy – modyfikują działanie układu immunologicznego modulując profil wytwarzanych cytokin (aktywacja procesów regulujących równowagę między limfocytami pomocniczymi Th1 i Th2). Stymulują również aktywność komórek żernych, kluczowych w procesie fagocytozy i eliminacji drobnoustrojów chorobotwórczych oraz wykazują działanie przeciwzapalne, redukując przechodzenie leukocytów przez ściany małych naczyń krwionośnych.
• Wpływ na rozwój mózgu – są w organizmie źródłem kwasu sjalowego, dzięki czemu mogą odgrywać rolę w rozwoju mózgu i funkcji poznawczych.  

Analogi HMO

Dzięki innowacyjnym metodom możliwe jest uzyskiwanie substancji, które naśladują strukturę i funkcje naturalnie występujących oligosacharydów mleka kobiecego. Wyniki badań jednoznacznie potwierdzają, że dodatek tych składników jest bezpieczny i dobrze tolerowany.

U dzieci karmionych mieszanką dla niemowląt z dodatkiem oligosacharydów o strukturze identycznej jak w mleku kobiecym odnotowano efekty podobne do tych obserwowanych u dzieci karmionych piersią, w tym zmiany w składzie mikrobiomu jelitowego, markerach odpornościowych jelit oraz cechach stolca.

W badaniach wykazano prawidłowy rozwój fizyczny i dobrą tolerancję zarówno w przypadku formuł mlecznych zawierających 2 oligosacharydy o strukturze identycznej jak w mleku kobiecym (2’-FL, LnNT) jak i mieszanek z 5 takimi oligosacharydami. (6,7)

Formuły z analogami HMO

Dzięki zaawansowanym badaniom naukowców Nestle w 2018 roku udało się po raz pierwszy otrzymać oligosacharyd o strukturze identycznej jak w mleku matki^ i dodać go do NAN OPTIPRO Plus 1 i NAN OPTIPRO Plus 2. Była to 2’-fukozylolaktoza (2’-FL) – oligosacharyd najliczniej występujący w mleku kobiecym.  Od niedawna wspomniane produkty zawierają już jednak nie jeden a kompozycję aż 5 takich oligosacharydów (2’-FL, DFL, LNT, 3’-SL i 6’-SL) w postaci 5 HMO Complex.  

Czym wyróżniają się oligosacharydy w 5 HMO Complex?

1. Reprezentują aż 44% głównych HMO obecnych w pokarmie naturalnym.
2. Należą do wszystkich 3 rodzin oligosacharydów wykrytych w mleku matki.
3. Dodane zostały w ilościach analogicznych jak w pokarmie kobiecym.

W badaniu z randomizacją sprawdzano wpływ formuł mlecznych zawierających 5 powyższych oligosacharydów na wybrane parametry mikrobioty jelitowej u niemowląt. W porównaniu z mieszankami bez tych składników (grupa kontrolna), odnotowano u nich profil mikrobiomu jelitowego bliższy wzorcowi typowemu dla dzieci karmionych piersią, m.in. większą obfitość bakterii Bifidobacterium longum subsp. infantis (+100%) oraz mniejszą ilość Clostridoides difficile (-80%). W grupach eksperymentralnych zaobserwowano również niższe pH kału oraz inny profil kwasów organicznych, które były zbliżone do parametrów charakterystycznych dla niemowląt karmionych piersią. Różnice dotyczyły także stężenia sekrecyjnej immunoglobuliny A, alfa-1-antytrypsyny i kalprotektyny. (7,3,4)

To ważne, gdyż mikrobiota jelitowa ma kluczowe znacznie dla programowania metabolizmu oraz odporności, a zbliżenie jej do mikrobioty dzieci karmionych wyłącznie piersią jest efektem pożądanym. (1)

Oligosacharydy są obecne także w innych preparatach do żywienia niemowląt, jednak czasem są to te warianty, które naturalnie nie występują w mleku kobiecym lub występują w nim jedynie w śladowych ilościach. 

Unikalna receptura NAN OPTIPRO Plus z 5 HMO Complex

To jednak nie pojedynczy składnik tworzy zaawansowaną recepturę mleka modyfikowanego, ale odpowiednie połączenie wielu składników, których potrzebuje niemowlę. NAN OPTIPRO Plus HMO to nie tylko 5 HMO Complex, ale cała unikalna kompozycja elementów o różnorodnych funkcjach.  

Wykazano, że łączne stosowanie pre- i probiotyków może dawać efekt synbiotyczny. NAN OPTIPRO Plus HMO zawierają więc nie tylko opisane wyżej analogi HMO, które mają działanie prebiotyczne, ale jako jedne z nielicznych formuł mlecznych mają w składzie także bakterie szczepu Limosilactobacillus reuteri (L.reuteri) DSM 17938, który należy do najlepiej przebadanych probiotyków (ponad 200 badań klinicznych w różnych grupach wiekowych). Badania wykazują, że stosowanie tych kultur bakterii może wspierać zrównoważoną mikrobiotę jelitową (zwiększać ilość bakterii pożytecznych i zmniejszać liczebność E.coli), pomagać w walce z zaparciami, zmniejszać ryzyko wystąpienia i nasilenie kolki niemowlęcej oraz regurgitacji. (1, 8-12)

Zbyt duża podaż białka w początkowym okresie życia może zwiększać w przyszłości ryzyko nadwagi i otyłości. Ilość i jakość białka w formułach mlecznych dla niemowląt jest więc niezwykle istotna. Zaawansowana technologia białka – OPTIPRO, pozwoliła stworzyć białko o optymalnym profilu aminokwasowym, którego budowa inspirowana jest białkiem występującym w mleku kobiecym. Dodatkowo, poziom tego składnika w produktach z linii NAN OPTIPRO Plus HMO jest dostosowany do wieku dzieci - bazuje on na analizie ilości tego składnika w mleku matki w kolejnych etapach laktacji. Optymalna ilość białka, bliższa tej w mleku kobiecym, wspiera prawidłowy wzrost w stopniu zgodnym ze standardami WHO i zbliżonymi do niemowląt karmionych piersią. (13-17)

W pierwszych latach życia dziecka jego mechanizmy odpornościowe nie działają jeszcze w pełni sprawnie, w związku z tym nie jest ono w stanie skutecznie chronić się przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi, takimi jak bakterie czy wirusy. W NAN OPTIPRO Plus 2 HMO obecne są cynk*, żelazo* i witamina D*, czyli immunoskładniki ważne dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego dziecka. Analogiczne składniki występują także w NAN OPTIPRO Plus 1 HMO.

Kwas dokozaheksaenowy (w skrócie DHA)* to niezbędny nienasycony kwas tłuszczowy z rodziny omega-3, który wspomaga rozwój wzroku i mózgu niemowlęcia**. Wystarczą 3-4 karmienia dziennie NAN OPTIPRO Plus 2 HMO zgodnie z tabelą karmienia, by zapewnić dziecku odpowiednią ilość tego ważnego składnika. 

Więcej informacji na temat unikalnej receptury NAN OPTIPRO Plus 1 i 2 HMO oraz zawartego w produkcie 5 HMO Complex znaleźć można tutaj.

* Zawartość zgodnie z przepisami prawa

** Przy dziennym spożyciu 100 mg DHA w jednej bądź większej liczbie porcji.

^ Składnik nie pochodzi z mleka kobiecego  

Źródła:

1. Szajewska H. Standardy Medyczne/Pediatria, 2024, 21:41-47.
2. Kułaga Z. et al. Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka, Warszawa 2021.
3. Dogra S.K. et al. Abstract presented at Nutrition & Growth 2023.  
4. Bauer V. et al. Abstract at ISPPP Congress 2021.
5. Triantis V., et al. Front Pediatr 2018;6:190.
6. Schönknecht Y.B. at al. Nutrients 2023;15:3622.
7. Bosheva M. et al. Front Nutr 2022;9:920362.
8. Indrio F. et al. Pediatr Gastroenterol Hepatol Nutr 2021;24:325-336.
9. Szajewska H. et al. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2023;76:232-247.
10. Savino F et al. Pediatrics. 2010; 126 (3): e526-33.
11. Coccorullo P. et al. J Pediatr 2010; 157 (4): 598-602.  
12. Picard C. et al. Aliment Pharmacol Ther. 2005; 22 (6): 495-512.
13. Alexander D.D. et al. Am J Clin Nutr 2016; 104: 1083-1092.
14. Aminograms - Nestlé. Data on file. Nunspeet. 2012.  
15. Zhang Z. et al. Nutrients 2013; 5: 4800-4821.  
16. Lönnerdal B. et al. J Nutr Biochem 2017; 41: 1-11.  
17. WHO. WHO child growth standards: length/height-for-age, weight-for-age, weight-for-length, weight-for-height and body mass index-for age, methods and development. Geneva (Switzerland): World Health Organization; 2006.